خزانه اسلامي
اسناد خزانه اسلامي چيست؟
اسناد خزانه اسلامي، اوراق بهادار با نامي است كه دولت به منظور تصفیه بدهي‌هاي خود بابت طرح‌هاي تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي با قيمت اسمي و سررسيد معين به طلبكاران غيردولتي واگذار مي‌کند. اسناد خزانه مرسوم در دنيا توسط دولت به رقمی كمتر از قيمت اسمي به خريداران فروخته شده و از منابع مالي حاصل از فروش، بدهي‌هاي دولت پرداخت مي‌شود اما به دلیل اشكالات فقهي وارد بر این روش، دولت جمهوري اسلامي ايران، اين اوراق را صادر و به شکل مستقيم به طلبكاران غير دولتي واگذار مي‌کند. دارنده اوراق درصورت نياز به وجه نقد، اين اوراق را در بازار ابزارهاي نوين مالي فرابورس ايران به فروش مي‌رساند.
ريسك نقدشوندگي چيست و آيا اسناد خزانه اسلامي ريسك نقد شوندگي دارند؟
ريسك نقدشوندگي به معني احتمال عدم فروش اوراق بهادار است. يكي از اهداف پذيرش اسناد خزانه اسلامي در فرابورس ايران، كاهش اين ريسك براي دارندگان اين اوراق است چراكه به دليل وجود بازار بزرگ و نقدشونده اوراق بهادار بادرآمد ثابت در بازار ابزارهاي نوين مالي فرابورس ايران، (كه حجم معاملات روزانه آن به بيش از ۲ هزار ميليارد ريال در روز مي‌رسد.) دارندگان اين اوراق مي‌توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام کنند.
تفاوت اسناد خزانه اسلامي با ساير اوراق بهادار چيست؟
تفاوت عمده اين اسناد با ساير اوراق بهادار، در سررسيد آن و پرداخت سود است. اين اوراق عموما سررسيدي كمتر از يك سال داشته و اغلب سررسيدشان به صورت ۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته‌اي است. اسناد خزانه اسلامي بدون سود بوده و هیچ‌گونه پرداخت میان دوره‌‌ای تحت عنوان سود نخواهند داشت و سرمایه‌گذاران از مابه‌التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، منتفع خواهند شد. دارندگان اوراق، مبلغ اسمي را در سررسيد از دولت دريافت مي‌كنند.
همچنين، اين اوراق در مقايسه با ديگر ابزارهاي بازار پول از درجه نقد شوندگي بيشتري برخوردار است.
مزاياي انتشار اسناد خزانه اسلامي چيست؟
• كشف نرخ سود بدون ريسك مورد انتظار بازار در اقتصاد كشور
• فراهم آوردن بستر لازم براي توسعه ابزارهاي مالي بازار
• كمك به سياست‌هاي پولي و مالي به منظور اعمال سياست‌هاي بهينه جهت تنظيم و كنترل انتظارات بازار
• كمك به حفظ استقلال كشور با استفاده از تامين مالي داخلي دولت و كاهش استقراض بين‌المللي
• استخراج انتظارات بازار از نرخ سود بدون ريسك با سررسيدهاي مختلف
• معاف از ماليات بودن درآمدها و معاملات این اوراق
به طور کلی با انتشار اسناد خزانه اسلامی به طور هم‌زمان دولت از طريق مديريت بدهي‌ها، بانك مركزي از طريق كنترل نقدينگي و مردم به واسطه استخراج نرخ بدون ريسك در يك بازار رقابتي، منتفع مي‌شوند.
ضمانت پرداخت در سررسيد به عهده چه كسي است؟
ضامن اين اوراق، وزارت امور اقتصادي و دارايي بوده و خزانه‌داري كل كشور پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در هر مرحله را تعهد كرده است. همچنین خزانه‌داری کل کشور بازپرداخت این اوراق در سررسيد را در زمره ديون ممتاز دولت قرار داده است بدين معني كه پرداخت مبلغ اسمي اسناد خزانه اسلامی در سررسيد اين اوراق، هم‌رديف پرداخت حقوق كاركنان دولت بوده و با همان درجه اهميت و اضطرار صورت مي‌گيرد.
فرآيند پرداخت مبلغ اسمي اسناد خزانه اسلامي در سررسيد به چه صورت است؟
سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، وجه مورد نياز براي بازپرداخت ارزش اسمي اوراق را با توجه به زمان سررسيد، از طريق خزانه‌داري كل كشور به بانك عامل منتقل مي‌كند. شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه، بر‌اساس اطلاعات آخرين دارندگان اسناد خزانه اسلامي، ارزش اسمي اوراق را از طريق بانك عامل به حساب دارندگان مذكور واريز خواهد كرد.
«برگرفته از سایت فرابورس»
